ATTB kan ondanks de aanslepende pandemie terugkijken op een geslaagd jaar 2021. De problemen met de aanvoer van onderdelen en toestellen zorgden wel voor een zwakker vierde kwartaal.
De sector vraagt de bevoegde overheden om rekening te houden met de energiedoelstellingen van de recente klimaattop in Glasgow en maatregelen te definiëren die tot voldoende CO2-reductie leiden tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kost. De consumenten moeten ook beter geïnformeerd worden over alle energie-efficiënte technologieën die er op de markt zijn. En die zouden meer gestimuleerd en, gezien de exploderende energieprijzen, gesubsidieerd moeten worden.
2021 was alweer een erg golvend jaar, met pieken en dalen. Het rijk der vrijheid leek in de zomermaanden binnen handbereik te liggen maar uiteindelijk eindigden we bijna zoals in 2020, op een zucht van een lockdown. In deze onzekere tijden deed de verwarmingssector het verrassend goed.
Een piek in de verkoop tijdens de eerste 9 maanden, een diepe dip in de herfst
Na de relatief goede verkoopcijfers in 2020 volgde een heel sterk 2021. Alvast de eerste drie kwartalen waren uitstekend met, voor alle verwarmingsketels samen, een stijging met maar liefst 24% ten opzichte van 2020 en zelfs een winst tegenover het topjaar 2019. In het laatste kwartaal volgde dan een plotse daling, door tekorten in de toeleveringsketen. Daardoor bleef het resultaat uiteindelijk steken op + 14%.
De verkoop van warmtepompen (vooral lucht-water) steeg met 11% naar 17.000 stuks maar deze techniek blijft, in vergelijking met de 245.000 verkochte ketels, nog steeds slechts een klein deel van de markt innemen. En dat zal allicht zo blijven zolang warmtepompen bijna uitsluitend gebruikt worden bij nieuwbouw en bij zware energetische renovaties.
Een van de verklaringen van de goede cijfers is waarschijnlijk de aanhoudende pandemie. Veel mensen besteden nog steeds minder aan vakanties, reizen en etentjes en investeren meer in hun woning. Een andere hypothese is dat de explosief gestegen energieprijzen er velen toe aanzetten een efficiënt verwarmingssysteem te laten installeren.
De opmerkelijkste trend was de grote toename van het aantal verkochte stookolieketels. In Vlaanderen was dat zonder twijfel een onbedoeld gevolg van het zogenaamde ‘Stookoliedecreet’ (waardoor stookolieketels op termijn verboden worden). ATTB denkt dat veel mensen hun oude stookolieketel nog snel vervangen hebben om weer voor 20 jaar goed te zitten. Dat was niet echt de bedoeling van dat decreet en is uiteraard contraproductief wat betreft het verminderen van de CO2-uitstoot. De verwarmingssector vraagt, voor de uitfasering van de gasketels, overleg met de overheid over meer efficiënte regelgeving, opdat dit verhaal zich niet zou herhalen.
Goedbedoelde overheidsmaatregelen werken soms contraproductief
De federale en regionale klimaat- en energieplannen en -akkoorden zijn niet allemaal even concreet, maar ze gaan wel de goede richting uit. Hoe ze zullen gerealiseerd worden is minder duidelijk.
In Vlaanderen is vooral de renovatieplicht een positief signaal. Sinds 1 januari 2022 geldt die plicht voor niet-residentiële gebouwen, na 1 januari 2023 moeten ook de kopers van energieverslindende woningen die binnen de vijf jaar energiezuiniger maken. De verwarmingssector omarmt dergelijke energiezuinige maatregelen maar vindt dit tegelijk een beetje een gemiste kans. De overheid zou het sneller uitvoeren van die renovaties nog meer moeten stimuleren, zonder bepaalde technologieën te bevoordelen en andere te benadelen.
Ook het stookoliedecreet was op zich een goede beslissing, het is begrijpelijk dat stookolie uitgefaseerd wordt. Maar op korte termijn werkte dat contraproductief (zie hierboven). De vraag is ook of dat decreet op middellange termijn wél een substantiële bijdrage gaat leveren. In Wallonië zal immers nog lang met stookolie verwarmd mogen worden.
Voor de nieuwbouwmarkt, waar zo’n 10 à 15% van alle verwarmingstoestellen naartoe gaan, heeft de overheid haar werk goed gedaan. We zien daar een positieve evolutie van E100 via E60 naar E30 en zelfs energieneutraal. Maar er is nog altijd geen echt beleid op het veel belangrijker vlak van de renovaties. ATTB wil samen met de bevoegde overheden nadenken over de meest efficiënte maatregelen die daar kunnen en moeten genomen worden.
De overheid wil een pure elektrificatie van onze verwarmingssystemen terwijl het om technische redenen of redenen van betaalbaarheid in sommige gevallen toch wel nuttig is om wat breder te denken. ATTB meent dat alle technologieën evenwaardig moeten behandeld worden.
ATTB heeft voor elk bestaand gebouw wel een passende oplossing. En het is belangrijk dat over al die oplossingen gecommuniceerd wordt
Soms moet gewoon een ketel vervangen worden, soms gaat het om een ingrijpende energetische renovatie, meestal zit het werk van de verwarmingsinstallateur daar ergens tussenin. Maar voor ieder gebouw en in iedere situatie is er wel een energie-efficiënte oplossing.
Bij nieuwbouw en ingrijpende energetische renovaties zijn zowat alle verwarmingssystemen mogelijk. Maar de grootste winsten op het vlak van CO2-reductie zijn te halen bij de ‘gewone renovaties’, de ‘vervangingsmarkt’ zoals de sector dat noemt. Die vertegenwoordigen een marktaandeel van 65 à 70%. Het tempo om oude verwarmingsketels te vervangen zou absoluut moeten versneld worden. De overheden zouden energiezuinige investeringen veel aantrekkelijker moeten maken. Er is veel meer ondersteuning nodig. De betaalbare technische oplossingen moeten beter en sneller bekend gemaakt worden, er moet meer over gecommuniceerd worden, ze moeten gestimuleerd en ook gesubsidieerd worden. Dat zou heel wat kansen bieden voor de Belgische verwarmingssector.
De technologieën zijn beschikbaar, dat is niet het probleem. Of het nu zonne-energie is, gas, volledig elektrisch of hybride, met een warmtepomp … het maakt niet uit. Belangrijk blijft wel dat we dat het comfortniveau in onze gebouwen steeds voorop blijven zetten.
Er zou ook veel meer aandacht moeten gaan naar de mogelijkheden van hybride (in de betekenis van een combinatie van fossiel + warmtepomp) oplossingen in de vervangingsmarkt. Dat zou heel belangrijk kunnen zijn om de consument te overtuigen van de mogelijkheden van een warmtepomp. Het is gemakkelijk om naast een bestaande ketel een warmtepomp te plaatsen en het systeem als hybride te laten functioneren. Zo kunnen de mensen een nieuwe technologie zoals warmtepompen leren kennen.
Een hybride systeem biedt energiebewuste mensen ook de mogelijkheid om al mee te doen in de energie-en klimaattransitie. Want op het moment dat hun systeem draait op hun warmtepomp – in het tussenseizoen bijvoorbeeld- stoten ze bijna geen CO2 uit.
De interesse in zonneboilers neemt weer toe
De thermische zonne-energie (zonneboilers), nochtans een bijzonder efficiënte toepassing van hernieuwbare energie, heeft het al enkele jaren moeilijk en dat was in 2021 niet anders. Dat jaar heeft wel geleerd dat enkele bedreigingen voorheen verkeerd werden ingeschat.
Zo deed fotovoltaïsche zonne-energie het een groot deel van vorig jaar ook niet goed, onder meer door de onzekerheid rondom de terugdraaiende teller, en toch heeft de thermische sector daar niet van kunnen profiteren.
De problemen liggen dus elders. In de eerste plaats waarschijnlijk bij de jarenlange te lage prijzen voor gas en stookolie. Nadat die prijzen in het najaar enorm begonnen te stijgen, nam het aantal vragen over zonneboilers plots weer toe. De verkoop moet nog wel volgen.
De sector benadrukt dat thermische zonne-energie een heel mature technologie is waarbij alles op punt staat, met toestellen van gegarandeerde topkwaliteit.
Zowel bij nieuwbouw als voor hen die een bestaande boiler willen vervangen, is een zonneboiler of een warmtepompboiler dan ook zeker een te overwegen keuze. Ook qua prijs, subsidiematig en op het vlak van C02-reductie is dit een goede investering. Als iedereen zijn steentje bijdraagt maakt dat op de duur een groot verschil.
Een korte blik op de toekomst
Op korte termijn is het heel belangrijk is dat de mensen weer meer vertrouwen krijgen in nieuwe technologieën. Daarvoor moeten ze er eerst veel beter over geïnformeerd worden. Er circuleert veel informatie maar misschien nog meer desinformatie op het internet. En ook de installateurs durven elkaar wel eens tegenspreken. Dit biedt een unieke kans aan de overheid om meer actief correct te communiceren over alle verwarmingsoplossingen die er beschikbaar zijn. En de mensen aan te moedigen om niet automatisch te kiezen voor een 1 op 1 vervanging, ze kunnen beter iets toekomstgericht kiezen, zoals een hybride oplossing. Zo geven ze al het goede voorbeeld.
Een nieuwe uitdaging voor de sector, in de nabije toekomst, is het capaciteitstarief. We zullen moeten leren ons elektriciteitsverbruik te spreiden om pieken te vermijden. De technologie om dat te regelen bestaat al: smart heating zal ervoor zorgen dat de warmtepomp niet op hetzelfde moment aanslaat als de wasmachine of de kookplaat. Dat is zelfs al iets van de heel nabije toekomst: verwarmingsinstallaties zullen slim kunnen aangestuurd worden, of die nu elektrisch of hydraulisch of eender hoe zijn.
Iets wat de definitieve doorbraak van warmtepompen echt wel zou kunnen helpen is een speciaal elektriciteitstarief voor warmtepompen. Dat bestaat al in enkele andere landen. Indien dat er niet komt riskeren we dat minder mensen voor een warmtepomp zullen kiezen. En zo’n speciaal tarief, dat kan nu, dankzij de digitale meter. Dat is één van de voordelen daarvan.
Een ruime energiemix is mogelijk
Naast all electric-oplossingen ziet de verwarmingssector op langere termijn nog andere interessante mogelijkheden op het vlak van energietransitie. Vele gemeenten werken al samen aan warmtezoneringsplannen en onderzoeken de haalbaarheid van warmtenetten. Ook het gebruik van restwarmte en in een verdere toekomst biogas, methaan of waterstof kunnen deel uitmaken van de energiemix. Ook in die domeinen hebben de leden van ATTB dankzij testcases op kleine en grote schaal al de nodige expertise opgebouwd en is de technologie beschikbaar.
De verwarmingssector is er klaar voor
Ons land moet de komende jaren nog grote stappen vooruit zetten om de verwarmingssystemen in onze woningen koolstofarmer en duurzamer te maken. Vooral in bestaande gebouwen. De energie-efficiëntie moet fors verbeteren, het aandeel hernieuwbare energie moet sterk verhogen… ATTB en zijn leden zijn er klaar voor en hebben alle oplossingen voor alle situaties. Voor sommigen klinkt dit misschien verrassend maar ook de verwarmingssector is wel degelijk voor een reductie van de CO2-uitstoot! Maar het moet voor iedereen betaalbaar blijven.
Lees ook:
Omschrijving: ATTB kan ondanks de aanslepende pandemie terugkijken op een geslaagd jaar 2021. De problemen met de aanvoer van onderdelen en toestellen zorgden wel voor een zwakker vierde kwartaal. …
Categorie:
Bron:Feedzy
